Trẻ sinh non hoặc sinh thiếu tháng chính là những trẻ đã được sinh ra trước 37 tuần tuổi của một giai đoạn thai kỳ. Trẻ sinh càng sớm thì những nguy cơ gặp phải các biến chứng sẽ càng cao. Cùng chúng tôi tìm hiểu về các cách chăm sóc trẻ sinh non hay cách để nuôi trẻ sinh non đúng cách hoặc qua sự tư vấn của các bác sĩ có chuyên môn. Nhằm giúp bé có thể khỏe mạnh và có thể phát triển bình thường, ba mẹ nhé! Cùng tìm hiểu những kiến thức và phương pháp chăm sóc trẻ sinh non ngay sau đây nhé.
Tìm hiểu về trẻ sinh non
Ba mẹ cần hiểu đúng các đặc điểm cơ bản của trẻ sinh non để từ đó có cách chăm sóc trẻ sinh non tháng phù hợp. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ sinh non khi trẻ sinh trước 37 tuần tuổi thai và trẻ sơ sinh nhẹ cân khi cân nặng lúc sinh thấp hơn 2500 gram.
Trẻ sinh càng non thì nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe trong giai đoạn sơ sinh cũng như nguy cơ chậm phát triển tâm thần vận động trong những năm đầu đời càng cao. Những trẻ sinh cực non (trước 28 tuần tuổi thai) sẽ có nhiều biến chứng hơn những trẻ sinh non khác. Em bé sinh non dễ bị lạnh trong nhiệt độ phòng bình thường do cơ thể của bé chưa có khả năng tự ổn định thân nhiệt trong khi lớp mỡ dự trữ dưới da không có hoặc rất ít.
Khi đó, bé cần phải được điều trị và hỗ trợ tích cực trong phòng chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh (còn gọi là NICU). Tại đây, cơ thể của bé sẽ được giữ ấm bằng cách đặt trong lồng ấp (còn gọi là incubator) hoặc dưới một hệ thống sưởi ấm đặc biệt (còn gọi là warmer).
Phương pháp để theo dõi trẻ sinh non
- Nhịp thở
- Màu sắc da
- Tiêu hóa (số lượng ăn trong ngày, dịch nôn, màu dịch nôn, số lần đi cầu, tính chất phân, bụng trướng hay không?)
- Thóp phồng không?
- Thân nhiệt
- Cân nặng
Xem thêm các bài viết về Phương pháp chăm con tại đây.
Phương pháp chăm sóc trẻ sinh non đúng cách
Trẻ sinh non rất dễ bị hạ thân nhiệt, ngay cả khi thời tiết nóng bức do lớp mỡ dưới da mỏng. Khả năng sinh nhiệt kém, lại dễ mất nhiệt do trung tâm điều hòa thân nhiệt hoạt động yếu. Nhiệt độ bình thường của trẻ: 36,5°C – 37,5°C nhiệt độ cặp nách. Vì vậy, nên áp dụng bế trẻ theo phương pháp Kangaroo.
Nghĩa là bằng cách đặt trẻ nằm tiếp xúc da kề da trên ngực bạn và quay mặt trẻ sang một bên. Trẻ nằm thoải mái trên ngực bạn giống con ếch bám vào người. Ngoài ra, giúp trẻ cảm nhận được hơi ấm và tình yêu thương của bạn; giúp trẻ ngủ yên, kiểm soát tốt nhiệt độ cơ thể, giảm các cơn tím tái ngưng thở; ổn định nhịp tim và giảm tỉ lệ tử vong, bệnh tật.
Chăm sóc da và tắm trẻ: giữ vệ sinh da và tắm rửa hàng ngày bằng nước ấm, xà phòng cho trẻ, tắm nhanh lau khô bằng khăn mềm, xoa một lớp dầu mát-xa để giữ độ ẩm cho da khỏi mất nhiệt.
- Cho trẻ bú mẹ để có kháng thể có tác dụng bảo vệ trẻ tránh bị nhiễm trùng.
- Chăm sóc rốn, mắt, miệng như trẻ đủ tháng.
- Phòng của trẻ cần được vệ sinh sạch sẽ, thoáng, ấm, đầy đủ ánh sáng. Nhiệt độ phòng nên là 28 – 300C.
- Rửa tay thường xuyên trước và sau khi chăm sóc trẻ, phòng chống nhiễm trùng cho trẻ sinh non.
- Tránh những nơi đông đúc, không tiếp xúc những người đang bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng.
Tìm hiểu về chế độ dinh dưỡng để chăm sóc trẻ sinh non
- Sữa mẹ luôn là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh đặc biệt là trẻ sinh non.
- Nếu trẻ bú được thì cho bú nhiều lần trong ngày theo nhu cầu.
- Nếu trẻ không bú được phải ăn bằng thìa hay bằng ống thông dạ dày đối với trẻ dưới 32 tuần.
- Số lượng sữa cần thiết: tùy thuộc vào tuần tuổi thai bé khi sanh. Số lần cho trẻ sơ sinh non tháng ăn khoảng 8 -12 lần/ngày.
- Theo dõi cân nặng hàng tháng theo biểu đồ tăng trưởng của trẻ sinh non.
Chú ý: Trẻ sinh non dễ nôn trớ khi ăn no do cơ thắt tâm vị đóng chưa tốt và trẻ dễ bị sặc sữa, tím tái khi ăn do chưa có sự phối hợp tốt 3 phản xạ thở, bú và nuốt. Vì vậy không ép trẻ bú nhiều. Nên cho trẻ ăn nhiều cữ, ăn bằng thìa. Sau khi trẻ ăn no, không đặt trẻ nằm ngay nên bế trẻ ở tư thế đầu cao, mặt nghiêng sang một bên giúp trẻ ợ hơi.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám?
- Bú kém, bỏ bú
- Li bì, khó đánh thức
- Khóc nhiều, kích thích
- Thở bất thường <30 lần/ phút hoặc >60 lần/ phút.
- Ngưng thở
- Tím tái, da xanh tái
- Sốt >380 hoặc hạ thân nhiệt <36,50
- Vàng da
- Rốn đỏ, chảy máu, chảy mủ, có quầng đỏ quanh rốn.
Lưu ý tiêm ngừa cho trẻ sinh non và nhẹ cân
Trẻ sinh non >2 kg có nhu cầu đặc biệt về tiêm ngừa viêm gan siêu vi B ngay sau sinh theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra trẻ cũng cần tiêm chủng các vắc xin giống như trẻ bình thường khác.